ویژگی‌های منحصربه‌فرد هوشمندترین کاوشگر اعزامی ناسا به مریخ

در هفته‌ای که گذشت، سازمان فضایی آمریکا (ناسا) کاوشگر جدید خود، «پرسِویِرِنس» را به سوی مریخ پرتاب کرد. 

ماموریت پرسویرنس تلاش برای کشف هرگونه آثار زندگی گذشته در سیاره سرخ است.

پرسویرنس در ماموریتش به یک رشته فناوری‌هایی مجهز است که آن را یکی از هوشمندترین و قدرتمندترین کاوشگرانی می‌سازد که تاکنون به سطح مریخ فرستاده شده است.

این کاوشگر عملیات بی‌سابقه دیگری هم انجام می‌دهد. پرسویرنس لوله‌های آزمایشی با حود حمل می‌کند که دانشمندان امیدوارند روزی بتوانند در آن‌ها خاک مریخ را به زمین آورده و مورد آزمایش قرار دهند. این لوله‌ها پاکیزه‌ترین اجسامی‌اند که تاکنون به فضا فرستاده شده است. این کاوشگر یک هلی‌کوپتر کوچک هم با خود دارد که برای نخستین بار در تاریخ فضانوردی در دنیای دیگری پرواز خواهد کرد.

پرسویرنس در واقع سومین کاوشگری است که در هفته‌ای که گذشت به مریخ فرستاده شد. کاوشگر «هوُپ» (امید) امارات متحده عربی و کاوشگر «کوئِست فوُر هوِنلی تروث» (در جست‌وجوی حقیقت آسمانی) نیز هفته گذشته با ماموریتی مشابه به مریخ فرستاده شدند. سازمان فضایی اروپا و سازمان فضایی روسیه، «روُس کازموس» برای پنجره زمانی پرتاب کنونی، کاوشگران دیگری طرح‌ریزی کرده بودند، اما باید برای پرتاب آن‌ها بیش از دو سال دیگر صبر کنند تا سیارات بار دیگر در مدار همگن قرار گیرند.  

کاوشگر ناسا در هفته‌ای که گذشت پرتاب شد و اگر همه چیز به خوبی پیش برود، قرار است در ماه فوریه سال آینده به مریخ برسد. در زیر فهرست فناوری‌هایی آمده است که این سفر و ماموریت آن را پس از فرود بر مریخ موفقیت‌آمیز می‌کند:

پرسویرنس در مقایسه با کیوراسیتی

کاوشگر شش چرخه پرسویرنس که به اندازه یک خودرو است، شبیه کاوشگر کیوراسیتی است که از سال ۲۰۱۲ در حال تردد روی مریخ بوده اما دستگاه‌های مدرن‌تر و بیشتری روی خود دارد. بازوی رباتی دو متری آن چنگک محکم‌تری برای جمع‌آوری نمونه‌های سنگ و خاک مریخ است. پرسویرنس دارای ۲۳ دوربین اغلب رنگی است که دو عدد آن روی «اینجِنیوئیتی»، هلی‌کوپترش جاسازی شده است. دوربین‌های آن می‌توانند نخستین تصاویر باز شدن چتر فرود را روی مریخ همراه با صدا پخش کنند که از طریق دو میکروفن آن به زمین مخابره خواهد شد. دهانه آتشفشان «جزرو» که زمانی دلتای یک رودخانه و یک دریاچه بوده، به خاطر سنگ‌های عظیم و صخره‌های آن خطرناک‌ترین محل فرود روی مریخ است که کارشناسان امیدوارند سیستم هدایت سفینه از آن‌ها اجتناب کند. پرسویرنس هم سیستم هدایت خودش را دارد و می تواند در مقایسه با کیوراسیتی سطوح بیشتری را پوشش دهد. البته این فناوری‌های پیشرفته هزینه ساخت پرسویرنس را هم افزایش داده: ۳ میلیارد دلار! 

نمونه‌برداری

پرسویرنس سنگ‌ها و صخره‌هایی را مته خواهد کرد که بیشترین احتمال را برای حفظ نشانه‌های زندگی در خودشان دارند. این کاوشگر سپس مجموعه‌اش را برای یک کاوشگر دیگر روی زمین انبار می‌کند. پرسویرنس ۴۳ لوله آزمایش دارد. هر یک از این لوله‌ها که ظرفیتی برابر با ۱۵ گرم دارد، به دقت هرچه تمام‌تر نظافت و در حرارت بالا قرار داده شده که هیچ‌گونه اثری از میکروب‌های زمین روی آن باقی نماند که نمونه‌های مریخ را آلوده کند. هدف گردآوری حدود نیم کیلو خاک و سنگ مریخ و بازگرداندن آن به زمین است.  ناسا امیدوار است سفینه دیگری را در سال ۲۰۲۶ به مریخ فرستاده و دستکم تا سال ۲۰۳۱ نمونه‌های مورد نظر را به زمین بازگرداند.

نمایش هلی‌کوپتر

هلی‌کوپتر «اینجنوئیتی» با وزن ۱.۸ کیلوگرم در بخش زیرین پرسویرنس تعبیه شده است. چند ماه پس از فرود کاوشگر بر سطح مریخ، اینجنیوئیتی نخستین پرواز تنهایش را انجام خواهد داد. این هلی‌کوپتر در نخستین مرحله جدا شدن از پرسویرنس مثل یک بچه پرنده رفتار خواهد کرد. به این صورت که ابتدا به ارتفاع سه متر در جو بسیار رقیق مریخ بلند شده و تا دو متر به جلو خواهد رفت. پس از آن در هرمرحله قدری بالاتر و قدری هم جلوتر خواهد رفت. «می می اونگ» مدیر این پروژه می‌گوید: «این واقعا مثل اولین پرواز برادران رایت است.» تا هنگامی که پرسویرنس کارهای فشرده‌تر زمین شناسی‌اش را شروع کند، خانم اونگ یک ماه فرصت دارد تا هرچه ممکن است مراحل بیشتری را در برنامه پرواز هلی‌کوپتر جای دهد. در آینده ممکن است نسل‌های بعدی هلی‌کوپترها به افق‌های دوردست‌تری از مریخ برای فضانوردان یا حتی رباط‌ها پرواز کنند.  

منافع انسانی

پرسویرنس از هلی‌کوپتر گذشته، آزمایشاتی انجام خواهد داد که مستقیما در جهت منافع فضانوردان در مریخ خواهد بود. دستگاهی به اندازه یک باتری اتومبیل می‌تواند گاز دی اکسید کربن در جومریخ را به اکسیژن تبدیل کند که برای نیروی محرکه سفینه و سیستم‌های تنفسی حیاتی است. دستگاه دیگری که بر پرسویرنس تعبیه شده سنگ‌ها و صخره‌های مریخ را با استفاده از اشعه لیزر می‌شکافد تا ملکول‌های ارگانیک و مواد معدنی آن را شناسایی کرده و نیز نمونه‌های موادی که لباس‌های فضایی از آن ساخته می‌شود، حمل می‌کند. ناسا می‌خواهد بداند چه نوع پارچه‌ای می‌تواند محیط سخت مریخ را تحمل کند. به گفته سازمان فضایی آمریکا احتمالا تا سال ۲۰۳۰ نخستین فضانوردان به مریخ فرستاده خواهند شد.

دیگر دستگاه‌های جالب

سرانجام دو سنگ شهاب مریخ یا دستکم تراشه‌هایی از آن‌ها به عنوان عامل پیمایش برای دستگاه‌های لیزر تعبیه شده روی پرسویرنس استفاده خواهد شد. درمیان دیگر دستگاه‌های تعبیه شده روی پرسویرنس: چیپ‌های سیلیکون حامل نام ۱۱ میلیون نفری که آن را امضاء کرده‌اند و یک پلاک کوچک که کره زمین و کره مریخ را در دو سوی خورشید قرار داده است. در زیر این تصویر در میان پرتوی خورشید با کد «مورس» نوشته شده: کشف همگان. پلاک دیگری به قدردانی از کادر پزشکی خط مقدم همه‌گیری کرونا اختصاص داده شده است. همه‌گیری کرونا مانع سفر صدها دانشمند و اعضای تیم ناسا به کیپ کاراونال برای مراسم پرتاب شد. 

گزارش تکمیلی از آسوشیتدپرس